Od dnia 1 października 2011 roku wielu ubezpieczonym wstrzymano wypłatę emerytury z powodu nierozwiązania stosunków pracy z pracodawcami do końca września 2011. Podstawę prawną decyzji stanowiły przepisy art. 134 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 w związku z art. 103a ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (zwanej dalej „ustawą emerytalno-rentową”) oraz przepis art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (zwanej dalej „ustawa zmieniającą”). W konsekwencji ubezpieczeni nie otrzymali należnych im świadczeń emerytalnych za ponad rok.
Konstytucyjność powołanych wyżej przepisów zbadał Trybunał Konstytucyjny w sprawie o sygnaturze akt K 2/2012. Orzekł on, że art. 28 ustawy zmieniającej w związku z art. 103a ustawy emerytalno-rentowej dodany przez art. 16 ustawy zmieniającej, w zakresie w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z Konstytucją.
To orzeczenie ma fundamentalne znacznie dla osób, których dotyczy ponieważ oznacza, że mogą oni zwrócić się do ZUS z wnioskiem o wypłatę niewypłaconych świadczeń, a w przypadku gdy organ rentowy im tego odmówi z odwołaniem do sądu.
Niestety wydawane decyzje ZUS są niekorzystne dla ubezpieczonych, ponieważ organ rentowy stoi na stanowisku, że orzeczenie Trybunału ma moc ex nunc, a nie ex tunc, czyli że niekonstytucyjny przepis nie ma zastosowania jedynie do świadczeń wypłacanych po dacie ogłoszenia orzeczenia Trybunału. Tym samym podjął wypłatę emerytur od dnia 22 listopada 2012 roku. W konsekwencji ubezpieczeni są zmuszeni do składnia odwołań od decyzji ZUS do Sądów Okręgowych. Sprawy niektórych zostały już rozstrzygnięte, inni jeszcze czekają na zakończenie postepowań. Niestety także część ubezpieczonych musiała złożyć apelacje do Sądów Apelacyjnych, z uwagi na zapadłe niekorzystne dla nich orzeczenia sądów pierwszej instancji.
Pozytywną informacją dla ubezpieczonych, którzy złożyli odwołania lub mają je zamiar złożyć jest to, że w przedmiotowej materii zostało już wydanych kilka orzeczeń Sądu Najwyższego, m. in. w sprawie o sygn. akt II UK 299/12. Sąd Najwyższy rozpatrywał w niej skargę kasacyjną złożoną przez organ rentowy od wyroku Sądu Apelacyjnego, który ustalił brak podstaw do wstrzymania emerytury ubezpieczonej. Sąd Najwyższy poparł stanowisko Sądu Apelacyjnego, gdyż uznał, że do sprawy ubezpieczonej „ma zastosowanie dobrodziejstwo wynikające z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego”.
Zapada coraz więcej orzeczeń uwzględniających żądania świadczeniobiorców. Wydaje się, że linia orzecznicza zacznie się ujednolicać, szczególnie w sytuacji, gdy prawidłowość orzeczeń zapadłych na korzyść ubezpieczonych potwierdził Sąd Najwyższy.
A.B.S.